Kurumsal yönetim ilkeleri incelenecek olursa 4 tane temel ilkenin ortaya çıktığı görülür. Bunlar; adillik, şeffaflık, hesap verebilirlik, sorumluluk olarak sayılır. Firmaların performansının değerlendirilmesi ve geliştirilmesi açısından bu 4 ilkeye büyük önem verilir. Yönetimde bu ilkelerin göz ardı edilmesi büyük sıkıntıların ortaya çıkmasına neden olur. Bu yüzden firma sahipleri öncelikli olarak bu 4 temel ilkeyi baz alır.
Şirketin yönetim kurulunda alınan ya da alınacak olan kararlarda bu ilkeler göz önünde tutulur. Adil olmayan tüm işlemlerde hata payının yüksek olduğu ortaya çıkar. Aynı zamanda bir firmanın şeffaf ve hesap verebilir olması da kalıcılığı üzerinde çok etkili faktörlerin başında yer alır.
Kurumsal yönetim ilkeleri, kurumların devamlılığını sağlamak için etkili bir yönetime sahip olması için gereken ilkeler bütünlüğünü ifade eder. Kurumsal yönetim uygulamalarında her detay dikkatli bir şekilde incelenerek hazırlanır.
Kurumsal yönetim ilkelerinden ilki olan adillik ilkesi şirket yönetiminin adaletli olmasında etkilidir. Bu ilke gereği şirketler, pay sahiplerine karşı adil ve yansız olması konusunda bir çaba harcar. Yerli ve yabancı tüm ortaklar ayrılmadan bu ilkeden faydalandırılır. Adillik ilkesi bu noktada firmaların yansız olmasını da talep eder.
Şeffaflık ilkesi gereği ise şirketlerin kamuoyuna karşı her şeyi açık şekilde yaparak faaliyet göstermesini ifade etmektedir. Mali anlamda hazırlanan tüm raporların açık şekilde hazırlanması, şirket hakkındaki bilgilerin tüm gerçekliği ile kamuoyuna aktarılması istenir.
Hesap verebilirlik ilkesinde ise şirketin yapmış olduğu tüm faaliyetler ve uygulamalar sonuçları ile birlikte açıklanır. Yönetimin bu konuda hesap vermeye yönelik çalışması olmalıdır.
Sermaye Piyasası Kurulu, halka açık olan şirketler, özel sektör ve kamuya ait olan anonim şirketlerde kurumsal yönetim ilkelerini esas almıştır. Bu ilkeler hazırlanırken dünya üzerindeki pek çok yerin ilkeleri göz önünde bulundurulmuştur.
Bu kurul kurumsal yönetim ile ilgili ilkeleri benimseyerek kararlarını açıklamıştır. Ancak zaman içinde bu ilkeler revizeye uğramıştır. Hal böyle olunca da dünya üzerinde farklı ilkeler benimsenerek çalışmalar yürütülmeye çalışılmıştır.
OECD üye ülkelerdeki ulusal kararlara bağlı olarak ülkemizde de Sermaye Piyasası Kurulu bu ilkeleri benimsemiştir. Kurumsal yönetim içerisinde neler olmalı, şirketler hangi kurallara ihtiyaç duyuyor, şirketlerin yıl içinde yapması gereken faaliyetlerin neler olduğu konularında bu ilkelerden yararlanılmıştır.
Şirketler kurumsal yönetim ilkeleri ile düzenlenen düzenlemelere uyum gösterecek şekilde faaliyet gösterirler. Ancak küçük ve orta ölçekli şirketler bu düzenlemelere tam olarak uyum sağlamasa da gelişmelerini ve stratejilerine bu düzenlemeler ışığında yapar.
Kurumsal yönetim ilkeleri sayesinde adil, şeffaf, sorumluluk bilincinde olan şirketler oluşturulur. Bunlarda şirket yönetiminin bütün hak sahiplerine karşı eşit olması konusunda yardımcı olur. Bu sayede pek çok şirket çalışmalarında adaleti sağlayarak emin adımlarla ilerler.
Şirketler, kendi hakları olmak üzere hissedar haklarının korunmasını da sağlamakla yükümlüdür. Bu sayede ilkelerin sayesinde verimli bir çalışma ortamı ve işleyişi ortaya çıkar. Böylece şirketin gelirleri de düzenli ve istikrarlı olarak artışa geçer.
İyi hazırlanmış bir kurumsal yönetim sonrasında yolsuzluk gibi yüz kızartan suçlar, israf gibi kötü durumlar, kötü bir yönetim şekli ortaya çıkmaz. Şirketin gelişimi için OECD’ den kurumsal yönetim corporate ilkeleri tavsiyeleri dikkate alınmalıdır.
Günümüzde ülkeler Dünya Bankası uluslar arası kurallar çerçevesinde hareket eder. Türkiye’de bu ülkeler arasında yer alır. Türkiye’de bulunan şirketler, kurumsal yönetim ilkelerini baz alarak faaliyetlerini sürdürür.
Bugüne kadar pek çok büyük kuruluşun yapmış olduğu çalışmalardan yola çıkarak söz konusu ilkeleri benimseme yoluna girmiştir. Dünya çapında kabul gören kurallara uyup kabul etmek, şirketlerin yurt dışı ayağında yardımcı olur.
Yönetişim kavramı olarak ülkemizde bilinen tabir ise kurumsal yönetim Corporate Govarnance olarak İngilizce dilinde yer alır. Bu durumda gösteriyor ki ülkemiz, dünya çapında kabul gören ilkeleri ve çalışmaları takip ediyor.
OECD Konseyi’nin ulusal hükümetler kapsamında aldığı tüm kararlar geliştirilerek ya da aynen ülkemizdeki şirketler tarafından kullanılıyor. Bu durumda zorluk yaşanmaması ve dünyaya ayak uydurulması da göz ardı edilmemesi gereken detaylar arasında yer alıyor.
Kurulmuş olan halka açık şirketlerin tüm faaliyetlerinden kamuoyunu bilgilendirmesi tavsiye edilir. Bu sayede firmanın açıklığı görülmüş olur ve hedef kitle olan halk, şirkete ve şirket yetkililerine karşı güven duyar. Bu da şirketin kalıcılığında etkili olmaya yardımcı olur.
Şirketler belli bir şirket yönetim kanunu ile hareket eder. Faaliyetlerini belirlerken bunları göz önünde tutar. Ancak dünya çapında benimsemiş ilkelere aykırı gelinmesi halinde ise şirketin ömrünün kısa olduğu görülecektir. Bu durumu yaşamak istemeyen şirket sahipleri, gerekli çalışmaları ve stratejileri geliştirerek hareket eder.
Çalışmalarında kurumsal yönetimle ilgili tüm ilkeleri benimseyerek hareket eder. Böylece şirketin yıllar boyu faaliyet göstermesi sağlanmış olur. Her türlü bilgiyi paylaşan, adillikten ve şeffaflıktan kaçınmayıp hesap verilebilirlik oranı yüksek olan şirketler halk tarafından daha çok sevilerek rağbet ve destek görür.
Kurumsal yönetim ilkelerinin uygulanması aşamasında tek ve en iyi olan bir model yoktur. Şirketler bu 4 temel ilke bazında hareket ederek kendi yönetim kurallarını ve ilkelerini oluşturur. OECD ülkelerinin çalışmaları incelenir, Dünya Bankasının çalışmaları takip edilir. Bu sayede yönetim ilkeleri uygulanma aşamasında zorluk yaratmaz.
Yapılan incelemelerde bu ilkelerin sadece ülke çapında ya da bölgesel olarak uygulanmadığını gösteriyor. Bu ilkeler uluslar arası platformda genel geçerlik kazanmış ilkeler olarak bilinir. Böylece ilkelerin önemi daha çok ön plana çıkmış oluyor. Şirket sahipleri de buna bağlı olarak çalışmalarını yürütme yolunda çalışmalarına devam ediyor.
Belli bir alanda faaliyet veren ya da verecek olan şirketlerin belli bir düzen dâhilinde faaliyetlerini vermesi gerekir. Bu sayede çalışmalarını yürütmeyen bir şirket zaman içinde yok olmaya mahkûmdur. Bu yüzden kurumsal yönetim ilkeleri benimsenerek adil bir iş dünyasının olması sağlanmıştır.
Dünyanın neresinde olursanız olun tüm bu ilkeler doğrultusunda şirketinizi kurup işletme olanağınız olur. Piyasada haksız rekabetin önüne geçen bu ilkeler ile işleyişin bir düzene sokulmaya çalışıldığı görülüyor. Şirket sahipleri ya da yeni şirket kuracak olan kişilerin bu ilkelere uyması gerekir.