İstanbul Dünya Ticaret Merkezi A2 Blok Kat:3 No: 160 Yeşilköy İstanbul

Şirketinizle ilgili olarak tüm operasyonları doğru ve sağlıklı bir şekilde yönetseniz dahi er ya da geç bir krizle karşı karşıya kalma ihtimaliniz vardır. Bu krizler iç sorunlardan kaynaklanabileceği gibi dış etkenlere bağlı olarak da ortaya çıkabilir.

Kriz Yönetimi Nedir? Kriz Yönetimi Nasıl Yapılır?

Krizlerin kaynağı ne olursa olsun, şirketinizin geleceğinizi tehlikeye atma potansiyeli olduğunu unutmamalısınız. Bu tip problemlerden kaçınmak ve her türlü krizi efektif biçimde yönetebilmek adına, şirketinizi kaos ve kargaşa ortamından çıkarmalı, hızlı tepkiler vermeli ve önlemlerinizi almalısınız. Bunun başlıca yolu ise kriz yönetimi planı oluşturmanızdan geçer.

Kriz Yönetimi Nedir?

Kriz yönetimi; kamu, özel kuruluş ve kar amacı gütmeyen tüm kuruluşlarda operasyonların önemli bir parçası olmak zorundadır. Kriz yönetimi basitçe iş operasyonlarında yaşanan aksaklıklar sonucunda paydaşların zararını en aza indirgemek adına uygulanan stratejilerin tamamıdır.

Kriz yönetimi planı sayesinde, şirketi öngörülebilir krizlerin tamamından koruyabilirsiniz. Bunun yanı sıra öngörülemeyen krizlerle nasıl başa çıkacağınızı ve eski duruma nasıl dönüleceği de kriz yönetim planıyla belirlenir. Kriz yönetimi iş modeline ve sektöre bağlı olarak farklı özellikler gösterir.

Şirketlerin Karşılaşabileceği Krizler Nelerdir?

Şirketlerin iç ve dış nedenlere bağlı olarak karşılaşabileceği birçok farklı kriz durumu mevcuttur. Kriz yönetimi sayesinde bu olağandışı durumların tamamına karşı önlemler alınabilir. Ortaya çıkan her bir krizde farklı çözüm yollarına gidilebilir. Şirketlerin yaygın olarak karşılaştığı kriz durumları ise genellikle şu şekildedir;

Finansal Kriz

Bir şirketin herhangi bir sebebe bağlı olarak aniden para kaybetmesi; finansal yükümlülüklerini yerine getirmesine engel olabilir. Bunun yanı sıra şirketler bu tip durumlarda borçlarını ödemeyi dahi geciktirebilir. Buna kısaca finansal kriz adı verilmektedir. Finansal krizin ortaya çıkmasında birçok farklı neden rol oynayabilir. Gelir kaybı, iflas, enflasyon, pazar kaybı ve pazar trendlerinde yaşanan ani değişimler; finansal krizin en büyük nedenleridir.

Finansal kriz sürecinde işletmeler müşterilerine etkin bir şekilde hizmet veremeyebilir. Bu tip durumlarda yetenek kaybı riski de artar. Bu da işin istikrarsızlığını önlemek adana kriz yönetiminde proaktif olmayı hayati bir mesele haline getir.

Önceden tahmin edilmeyen bir finansal krizle karşılaştığınızda şu yollara başvurulabilir;

  • Gelir elde etmek için yeniden ve daha gelişmiş stratejiler oluşturmak
  • Bu tip sorunlara karşı bir kriz fonuna sahip olmak ya da alternatif likidite kaynakları bulmak
  • İş modelini değiştirmek ya da yeni pazarlar bulmak
  • Acil durum fonu sağlayabilecek yeni ortaklar bulmak
  • Operasyonları kurtararak hasarı azaltmak için kriz yönetimi planına sahip olmak
  • Kurumsal Kriz

Kurumsal kriz alanında üç temel durumdan bahsedilebilir. Bunlar aldatma krizi, yönetimin kötüye kullanılma krizi ve çarpık yönetim değerleri krizleridir.

Aldatma krizi, bir şirkette çalışanların firma hakkındaki bilgileri yanlış sunması, prestijini zedelemesi ve başkalarını yanlış yönlendirmesi durumunda ortaya çıkar. Çalışanlara karşı yasal ve disiplin cezalarının oluşturulması bu krizlere karşı etkili yöntemlerdir.

Yönetimin kötüye kullanılma krizinde ise; yönetim sahte ürünler ya da müşterilerin gizli bilgilerini satabilir. Bunun dışında yasadışı faaliyetlerde bulunulması da bu kriz sınıfına dahil edilir.

Çarpık yönetim değerler krizinde; uzun vadeli sonuçlar dikkate alınmazken, kısa vadeli kar getiren, yatırımcıların parasını riske atan kararlar ortaya çıkar. Yönetim, yatırımlara ilişkin olarak bilgi saklayabilir ya da yetkilerini kötüye kullanabilir.

Kurumsal krizler, itibar zedelenmesine, sadakat kaybına ve davalara yol açabilir.

Personel Krizi

Şirketlerde herhangi bir çalışan yasadışı ya da etik olmayan davranışlarla, işletmenin itibarını etkilediği anlarda personel krizi meydana gelir. Bu noktada sorun çalışanın işyerindeki ya da özel hayatındaki davranışlarıyla alakalı olabilir. Bu gibi durumlarda şirketlerin krizi yönetme şekli son derece önemlidir. Durum etkili bir şekilde ele alınarak, olumlu bir kamuoyu imajının sürdürülmesi gerekir.

Şirketlerde bir çalışan davranışı nedeniyle krizle karşı karşıya kalırsanız, sorunu doğrudan ele alarak, dengeli bir plan sunmanız gerekir. Bu sebeple paydaşların yardımıyla; yasal haklarınızı ve şirketin itibarını korumanız gerekir. Disiplin önlemleri bu tip krizlerin yönetiminde son derece önemlidir.

Teknolojik Kriz

Şirketlerin operasyonlar için güvendiği teknolojik araçlar sebebiyle başarısızlıklar ortaya çıkabilir. Bu başarısızlıklar kısa sürede teknolojik krizlerin ortaya çıkmasına neden olur. Bu krizler; donanım ve yazılım arızalarından kaynaklanabileceği gibi endüstriyel kazaları da içerebilir.

Teknolojik krizlerin önlenmesinde ve yönetilmesine en etkili strateji ise altyapının aniden çalışamaz hale gelmesi durumunda boşlukları doldurabilecek yedekleme sistemleri kurmaktır. Arıza sürelerinde şikayetlerle ilgilenebilmek adına profesyonel bir müşteri hizmetlerine sahip olmak da, hedef kitlede kriz algısını iyi yönetmenize ve şirket itibarını korumanıza yardımcı olur.

Rekabet Krizi

Rakip bir şirket, ürünlerinize ya da üst yöneticilerinize karşı bir karalama kampanyası başlatabilir. Bu durumlarda şirketinizin kamu güveni ve pazar payında kayıplar ortaya çıkar. Benzer şekilde insanların şirketiniz hakkında olumsuz yorumlar yazması ve hizmetleriniz hakkında karalama kampanyası başlatması da rekabet krizini ortaya çıkabilir. Bu tip krizlerde, şirketinizin itibarına zarar gelmesini engellemek adına yasal işlem başlatılmalı; uzman halkla ilişkiler becerileri geliştirmelisiniz.

İnsan Kaynakları Krizleri

İnsanların eylemlerinden kaynaklanan, insan yapımı krizler de şirketler açısından önemsenmelidir. Örnek vermek gerekirse, altyapınıza yönelik bir siber saldırı, operasyonların kesintiye uğramasına neden olabilir. Bunun yanı sıra piyasa manipülasyonları ve nakliye kazaları da ciddi krizlere yol açabilir.

İnsan kaynaklı krizlere karşı şirketinizi ve çalışanlarınızı korumak için eylem planınızın önceden hazır olması kriz durumunda olumlu sonuçlar almanızı sağlar.

Doğal Afetlerden Kaynaklanan Krizler

Deprem, hortum, tsunami gibi doğal afetler nedeniyle şirketinizin operasyonları zarar görebilir. Çoğu firma doğal afetlerden hızlı bir şekilde kurtulabilecek plana sahiptir. Buna karşın özellikle enerji ve madencilik sektöründe yer alan bazı firmalar, bu durumlar ciddi boyutlarda etkilenebilir.

Doğal krizlerden kaynaklanan operasyon kesintilerini önlemek adına şirketlerin; bölgede aşırı hava koşullarına ve doğal afetlere karşı dayanıklı yapılar inşa etmesi gerekir. Bunun yanı sıra operasyonları mümkün olduğunda hızlı biçimde çevrimiçi hale getirebilecek alternatif planların hazırlanması gerekir.

Çatışma Krizi

Bir birey ya da bir grup insanın belirli talepleri olduğunda ve yönetimin bu ihtiyaçları karşılamasını sağlamak adına harekete geçtiğinde çatışma krizleri oluşur. Çatışma krizleri genellikle, grev ve boykot gibi eylemlerle meydana gelir. Bu gibi durumlarda müzakere ve ideal olarak profesyonel bir müzakerecinin yardımı, krizleri çözmenin en iyi yöntemleridir.

Kriz Yönetimi Nasıl Yapılır?

Başarılı ve etkin bir şekilde kriz yönetimi yapabilmek adına atılması gereken temel adım, bir kriz yönetim planı hazırlanmasıdır. Bu sayede beklenmeyen krizler çok daha rahat biçimde kontrol altına alınabilir.

Kriz yönetim planını aşağıdaki yedi aşamalı yöntemle oluşturabilirsiniz. Bu aşamalar; risklerin tanınması, eylem planı hazırlanması, kriz yönetim birimi oluşturulması, sözcü belirlenmesi, iletilecek mesajların oluşturulması, kriz yönetimi için yer açılması ve pozitif kalınmasıdır.

Riskleri Tanımlayın

Kriz yönetiminin ilk aşaması, bir şirketin olası riskleri önceden tahmin etmesiyle başlar. Bunlar siber saldırılar, iş kazaları ya da kusurlu ürünler olabileceği gibi, doğal afet kaynaklı krizlere kadar her şeyi içerebilir. Bu sebeple tüm felaket senaryoları göz önünde bulundurularak, şirketteki tüm departmanlardan temsilciler toplanmalı ve risk potansiyellerinin tamamına ilişkin bir liste oluşturulmalıdır.

Liste oluşturulduktan sonra potansiyel risklerin şirket üzerindeki etkisini belirlemek adına her risk analiz edilmelidir. Analize bağlı olarak bu risklerin sonradan sıralanması gerekir. Bu çalışma sayesinde, iş süreçleri ve mevcut uygulamalar değiştirilerek bazı risklere karşı önlem alınmış olur.

Eylem Planı Hazırlayın

Potansiyel risklerin belirlenmesinin ardından, kriz durumunda etkin bir yanıt verebilmek adına kriz birimine yerleştirilecek olan insan kaynağına ve maddi kaynaklara ihtiyacınız vardır. Bu kaynakları belirledik sonra tanımlamanız, eyleme geçmenizi kolaylaştıracaktır.

Kriz durumunda baskı altında farklı tepkiler verebilirsiniz. Bu sebeple potansiyel kriz öncesinde iyi bir hazırlık ve eylem planı hazırlamak önem arz eder. Kriz yönetim süreci açısından unutulmaması gereken bir diğer konu ise risklerin değişmeye meyilli olmasıdır. Bu sebeple kriz yönetim planının düzenli olarak gözden geçirilmesi ve güncellenmesi gerekir. Kriz yönetim planının etkinliğini sağlamak adına, plan zaman zaman test edilmelidir.

Kriz Birimi Oluşturun

Kriz yönetimi açısından bir birimin oluşturulması, kilit rolü oynayan faktörlerden biridir. Kriz birimi, kriz yönetimi organizasyonunun merkezileştirilmesini sağlar. Bunun yanı sıra müdahale planları pilot olarak uygulanabileceği için kriz iletişim stratejileri de daha başarılı olacaktır.

Bir kriz birimi genel olarak hassas ya da kritik durumlarda özel deneyimlere sahip dış uzmanların yanı sıra, şirket çalışanlarından oluşmaktadır. Bunlar şirketin ana karar vericileri olan yöneticiler olabilir. Bunun yanı sıra krizin doğası hakkında bilgili harici uzmanlara da birimde yer verilebilir. İletişim ve halkla ilişkiler uzmanlarıyla, hukuk danışmanları, avukatlar ve sigortacılar da bu birimlerde görev alabilir.

Bir Sözcü Belirleyin

Kriz zamanlarında, şirketin itibarını korumak son derece önemlidir. Durumun kontrol altında olduğunu göstermek adına kurumsal iletişim dikkatli biçimde koordine edilmelidir. Bu sebeple şirket, kriz durumunda resmi sözcüsünün kim olacağını belirlemelidir. Sözcü bir kişi olabileceği gibi birden fazla kişi de olabilir. Bu sözcülerin şirket adına konuşmaya yetkili tek taraf olması önemlidir. Bunun yanı sıra şirketin konumu ve eylemleri açısından resmi bir bilgi kaynağı olarak görülmeleri gerekir.

Bu noktada sözcülerin, çeşitli iletişim kanallarını kullanarak konuşmak üzere özenli biçimde seçilmesi ve eğitilmesi gerekir.

İletilecek Mesajları Tanımlayın

Bir kriz anında şirket; çalışanlara, ortaklara, müşterilere, tedarikçilere ve hedef kitleye hitap etmelidir. Bu sebeple temel mesajın çok basit ve açık olması gerekir. Aynı zamanda mümkün olduğunda şeffaf olunmalıdır. Güvenirliğinizi kaybetme pahasına sorunun varlığını inkâr etmekten kaçınmak gerekir.

Kriz Yönetimine Yer Açın

Bir kriz ortaya çıktığı anda, önceden hazırlanan tüm eylem planı hayata geçirilmelidir. Bir problem ortaya çıktığı anda potansiyeli belirlenmeli ve buna göre kriz birimi harekete geçirilmelidir. Kriz anında gerekli uyarılar yapılarak, müdahale planının devreye alınması gerekir.

Pozitif Kalın

Kriz anları, şirketler ve yöneticiler açısından gerçek anlamda bir sınavdır. Bu krizler iyi yönetilirse yeni fırsatlara kapı açabilir. Örnek vermek gerekirse bir iç kriz; ekibin uyumunu ve aidiyet duygusunu güçlendirmek adına fırsat olabilir. Dışarıdan şirketin direncini ve göstermek adına da bu tip krizler fırsata çevrilebilir.

Etkili bir kriz yönetimi, şirketin imajını da güçlendirerek itibarını artırır.

Kriz Yönetiminde Bunları Unutmayın

Kriz yönetiminde iletişim en önemli konulardan biridir. Kriz anında bilgi akışının sorunsuz olmasını sağlamak adına, işletme içerisinde sağlam bir iletişim yapısı oluşturmak gerekir.

Bunun yanı sıra kriz yönetim planının her daim güncel olması gerekir. Bu plan, benzer şirketlerdeki krizler ışığında yeni bilgilerle güncellenmelidir.

Şirket faaliyetlerinizi mutlaka kaydetmelisiniz. Resmi kriz yönetim planından, kriz anındaki ilginç gelişmelere kadar tüm faaliyetleri belgelemek, krizle başa çıkmak için genel bir çerçeve sağlayacaktır.